W obliczu licznych zmian w systemie podatkowym duża część organizacji pożytku publicznego zaczęło obawiać się o dalsze losy ich podopiecznych. Wiele OPP odetchnęło z ulgą po podwyższeniu maksymalnej stawki PIT jaką podatnicy mogą przekazać organizacjom pozarządowym w ramach wypełnianego zeznania rocznego. W rzeczywistości jednak może się okazać, że duża część OPP zyska, w sytuacji gdy inne mogą przestać prowadzić swoją działalność.
Spis Treści:
- Zmiany Polskiego Ładu destruktywne dla organizacji pozarządowych
- Krok 1. – wykluczenie podatników o niskim dochodzie rocznym
- Krok 2. – status cywilny podatników oraz wybór metody rozliczenia (indywidualna lub wspólna)
- Krok 3. – zestawienie podatników z nowymi zwolnieniami podmiotowymi PIT
- Krok 4. – mniejszy PIT dla podatników o dochodach w granicach 85 528 – 120 000 zł
- Krok 5 – pozostała część PIT zostanie przekazana w wartości większej o 50%
Zmiany Polskiego Ładu destruktywne dla organizacji pozarządowych
Mimo podwyżki maksymalnej stawki podatku przekazywanej OPP w ramach rozliczenia rocznego (z 1% do 1,5% PIT) należy zauważyć, że wpływy organizacji z tego tytułu są uzależnione od dwóch kluczowych czynników:
- liczby podatników przekazujących 1,5% podatku na cele pożytku publicznego oraz
- wysokości dochodów podlegających opodatkowaniu PIT.
Zasadniczą modyfikacją systemu podatkowego, która rzutuje na wysokość wpływów dla OPP (na podstawie art. 45c ustawy o PIT) jest znaczne podwyższenie kwoty wolnej od podatku oraz zmiana sposobu uwzględniania jej w rachunku podatkowym. Sposób jej skonstruowania powoduje, że podatnicy osiągający dochód nieprzekraczający 30 000 zł nie będą zobowiązani do uiszczenia PIT, a co za tym idzie – nie odprowadzą jednej setnej podatku dochodowego (1,5% w rozliczeniu za 2022 rok) na rzecz wybranej przez nich organizacji pożytku publicznego. Oznacza to, że celem przybliżonego oszacowania wymiaru ewentualnego zmniejszenia wpływów z PIT na rzecz OPP w ramach rozliczenia w 2023 roku, w pierwszej kolejności należy ustalić katalog podmiotów, którzy nie przekroczą progu dochodowego pozwalającego na obdarowanie organizacji częścią podatku. W niniejszej publikacji wskazujemy kluczowe obszary determinujące zmniejszenie wpływów do OPP w wyniku rewolucji podatkowej jaką przyniósł Polski Ład.
Krok 1. – wykluczenie podatników o niskim dochodzie rocznym
Rezultatem sposobu skonstruowania kwoty wolnej od podatku jest w zasadzie wprowadzenie dodatkowego „progu podatkowego” – o stawce 0% dla dochodu w wysokości 30 000 zł. Aktualny stan prawa podatkowego powoduje, że podatnicy na zasadach ogólnych (rozliczający się wg skali podatkowej) osiągający dochód poniżej minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2022 r. nie zostaną zobowiązani do zapłaty podatku PIT.
Przy czym należy zaznaczyć, iż kwota wolna od podatku jest co prawda przywilejem wyłącznie podatników rozliczających się na zasadach ogólnych (wg skali podatkowej), jednakże dotyczy wszystkich osób osiągających przychody na podstawie szeroko znanych metod zatrudnienia np. z tytułu umowy o pracę czy zlecenia.
Krok 2. – status cywilny podatników oraz wybór metody rozliczenia (indywidualna lub wspólna)
Konsekwencją podwyższenia kwoty wolnej od podatku jest znacząco mniejszy próg wejścia w obszar opodatkowania PIT przez osoby podlegające wspólnemu rozliczeniu. Wynika to z faktu, że w opisywanym stanie rzeczy podatnicy dokonujący wspólnej kalkulacji podatku „dysponują” podwójną kwotą wolną od opodatkowania, która następnie podlega uszczupleniu o wartość zmniejszającą podatek. W sytuacji zatem, gdy jeden z małżonków osiąga dochód w wysokości 50 000 zł, drugi zaś 60 000 zł ich PIT należy obliczyć w następujący sposób:
50 000 zł + 60 000 zł = 110 000 zł
110 000 zł/2 = 55 000 zł
55 000 zł * 12% - 3600 zł = 3000 zł
3000 zł * 2 = 6000 zł
1,5% PIT w przypadku ww. małżonków wynosić będzie 90 zł. Dla porównania wskazać należy, że w odniesieniu do analogicznej sytuacji osób rozliczających się wspólnie, w ramach 1% PIT na OPP doszłoby do przekazania aż 150 zł (mimo mniejszej stawki przekazywanej na rzecz organizacji pożytku publicznego).
Prowadzi to do wniosku, że na potrzeby szacowania ewentualnych strat/zysków z 1,5% PIT na OPP za 2022 r., w dalszym rzędzie należy wykluczyć podatników, którzy w minionym sezonie rozliczeniowym przekazali mniej aniżeli 91,50 zł w ramach rozliczenia wspólnego. Wskazana kwota stanowi 1/100 PIT przekazywanego w ramach rozliczenia rocznego za 2021 r. w sytuacji, gdy wspólnie rozliczający osiągnęli roczny dochód w wymiarze 60 000 zł.
Wspólne rozliczenie dotyczy następujących grup podmiotów:
- Małżonkowie,
- Osoby samotnie wychowujące z dzieckiem.
Krok 3. – zestawienie podatników z nowymi zwolnieniami podmiotowymi PIT
Nie tylko sposób ustalenia nowej kwoty wolnej od podatku może wpłynąć na zmniejszenie się wpływów do OPP z tytułu 1,5% PIT. Od początku 2022 roku obowiązują bowiem nowe zwolnienia podmiotowe, którym podleganie sprawia, że osoby uprawnione do skorzystania z nich nie zapłacą podatku do przychodu nieprzekraczającego kwoty 85 528 zł. Konstrukcja tych zwolnień jest analogiczna względem znanej już „ulgi dla młodych” (PIT-0 dla osób do 26. roku życia). Nowymi preferencjami z tej grupy są objęci:
- Rodzice/opiekunowie prawni czterech lub większej ilości dzieci,
- Emeryci aktywni zawodowo (pracownicy w wieku emerytalnym)
- Obywatele Rzeczypospolitej, którzy po zagranicznej działalności zarobkowej wrócili po 31 grudnia 2021 do ojczyzny.
W tym miejscu przypomnienia wymaga, iż opodatkowaniu PIT podlega dochód a nie przychód. W rezultacie oznacza to, że nawet osoba, której zarobki wykraczają poza kwotę 7100 zł brutto miesięcznie będzie uprawniona do pomniejszenia wynagrodzenia o kwotę kosztów uzyskania przychodu, odliczeń oraz ulg zanim powstanie zobowiązanie podatkowe w PIT. Na potrzeby oszacowania wielkości ewentualnych strat/zysków z tytułu 1,5% PIT na rzecz OPP za 2022 rok należy założyć, że ww. grupy podatników zostaną wykluczone z rachunku podatkowego.
Krok 4. – mniejszy PIT dla podatników o dochodach w granicach 85 528 – 120 000 zł
Podatnicy, którzy byli dotychczas objęci stawką 32% PIT od nadwyżki dochodu ponad kwotę 85 528 zł w rozliczeniach za 2022 r. są zobowiązani do zapłaty stawki o 20% mniejszej. Na chwilę obecną PIT od dochodu nieprzekraczającego 120 000 zł wynosi bowiem 12%, co oznacza mniejszą wartość podatku dochodowego dla osób o rocznych dochodach w granicach między 85 528 zł a 120 000 zł.
W grupie podatników, którzy przekażą mniejszą kwotę z tytułu PIT na rzecz OPP znajdują się osoby o zarobkach nie mniejszych niż 7100 zł brutto rocznie przy czym określenie górnej granicy nie jest już na tyle oczywiste z uwagi na możliwość zastosowania licznych ulg podatkowych.
Krok 5 – pozostała część PIT zostanie przekazana w wartości większej o 50%
Konsekwencją rezygnacji z mechanizmu kompensaty ewentualnych strat dla OPP i zmian w strukturze przekazywania PIT organizacjom pozarządowym jest zastosowanie stawki 1,5% PIT. Oznacza to, że po uwzględnieniu ww. czynników wpływających zmniejszająco na wielkość wpływów do OPP z PIT podatników otrzymany wynik należy pomnożyć przez 1,5. W rezultacie najwięcej zyskają organizacje pozarządowe, które zachowają dotychczasową bazę darczyńców – czyli podatników o względnie wysokich dochodach (Krok 1.), rozliczających się w sposób indywidualny (Krok 2.) i niepodlegających nowym zwolnieniom podmiotowym (Krok 3.).
Wskazania jednak wymaga, iż zaoferowana symulacja obarczona jest modelem znacznego uproszczenia, który nie obejmuje takich czynników jak ulgi uwzględniane przez podatników, czy migracje pomiędzy poszczególnymi formami opodatkowania.