Zaliczki na PIT

W trakcie roku podatkowego w trybie miesięcznym (rzadziej kwartalnym) podatnicy zobowiązani są do odprowadzania do urzędu skarbowego zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych.

Po zakończeniu roku, gdy podatnik wypełnia rozliczenie pit 37 lub pit 36, powinien w wykazać sumę odprowadzonych wcześniej zaliczek. Jeżeli okaże się po dokonaniu odpowiednich obliczeń, że zaliczki przewyższają kwotę należnego podatku, będziemy mieć do czynienia z tzw. nadpłatą. Urząd skarbowy zwróci nadpłatę (pod warunkiem, że podatnik nie posiada żadnych zaległości) w terminie trzech miesięcy, od momentu otrzymania deklaracji podatkowej. Jeżeli kwota zaliczek jest niższa od należnego podatku, powstanie tzw. niedopłata, którą podatnik będzie miał obowiązek uregulować.

Niektóre przychody nie są objęte obowiązkiem odprowadzania zaliczek w trakcie roku, należą do nich:

  • przychody z kapitałów pieniężnych (m.in. z odpłatnego zbycia papierów wartościowych, pochodnych instrumentów finansowych, udziałów w spółkach akcyjnych i spółkach z o.o.),
  • ze zbycia nieruchomości oraz praw majątkowych (wybudowanych bądź nabytych w ciągu 5 ostatnich lat).

Przychody o charakterze kapitałowym, np. ze zbycia udziałów, papierów wartościowych rozliczane są na formularzu PIT-38, a przychody z drugiej grupy na formularzu PIT-39. Termin składania zarówno PIT-38 jak i PIT-39 upływa 30 kwietnia roku następnego, data ta jest też ostatecznym terminem zapłacenia podatku dochodowego.

Sposób odprowadzania zaliczek na podatek dochodowy w ciągu roku podatkowego jest zależny od tego z jakiego źródła pochodzą przychody.

Osoby, które uzyskują przychody od płatnika (np. z tytułu umowy o pracę, umowy zlecenia, umowy o dzieło, renty bądź emerytury) nie odprowadzają zaliczek samodzielnie. Przepisy podatkowe określają, że za ustalenie wysokości, pobór i terminowe opłacenie zaliczek od wypłacanego wynagrodzenia lub świadczenia, odpowiedzialny jest w tym przypadku płatnik. Zaliczki odprowadzane są comiesięcznie i winny wpływać na konto urzędu skarbowego do 20 dnia każdego miesiąca za miesiąc poprzedni. Informację o wysokości odprowadzonych zaliczek podatnik otrzymuje od płatnika na formularzu PIT-11. Na podstawie danych z PIT-11 wypełniany jest formularz, na którym podatnik rozlicza się z fiskusem.

Inaczej wygląda sytuacja w przypadku przedsiębiorców. W uzyskiwaniu ich dochodów nie uczestniczy płatnik, tak więc muszą odprowadzać zaliczki samodzielnie. Przy wyborze opodatkowanie dochodów zgodnie ze skalą podatkową – 12 i 32%, obowiązek odprowadzania zaliczek powstanie dopiero w chwili, gdy dochód przekroczy kwotę wolną od podatku.

Podatnicy opłacający podatek liniowy zaczynają odprowadzać zaliczki (19% podstawy opodatkowania) już w chwili osiągnięcia pierwszego dochodu, gdyż nie przysługuje im prawo do skorzystania z kwoty wolnej od podatku. Ryczałtowcy odprowadzają co miesiąc do urzędu ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, którego wysokość ustala się na podstawie stawki ryczałtu właściwej dla rodzaju prowadzonej działalności. W tym przypadku podatku również nie jest możliwe skorzystanie z kwoty zwolnionej z opodatkowania.

Niezależnie od formy opodatkowania przedsiębiorców istnieje obowiązek odprowadzania zaliczek do 20 dnia każdego miesiąca za miesiąc poprzedni. Wyjątek od tej zasady stanowi karta podatkowa – w tym przypadku zaliczki odprowadza się do 7 dnia każdego miesiąca za miesiąc ubiegły.

Forma opłacania zaliczek na podatek dochodowy co kwartał przysługuje przedsiębiorcom spełniającym określone warunki. Zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych skorzystać z niej mogą:

mali podatnicy (uzyskującym przychody mieszczące się w określonym limicie),
podatnicy którzy rozpoczynają prowadzenie działalności gospodarczej.

O wyborze kwartalnego sposobu opłacania zaliczek podatnik powinien do 20 lutego złożyć pisemne powiadomienie do właściwego urzędu skarbowego. Również rezygnacja z systemu kwartalnego na rzecz systemu miesięcznego wymaga pisemnego zawiadomienia urzędu.

Zaliczki kwartalne (zarówno w przypadku podatku liniowego, ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych i podatku naliczanego wg skali) należy odprowadzać do 20 dnia miesiąca następującego po zakończeniu kwartału. W przypadku korzystania z zasad ogólnych, obowiązek opłacania zaliczek następuje dopiero po kwartale, w którym dochód z działalności gospodarczej przekroczył kwoty wolnej od podatku.

Niezależnie od sposobu w jaki odprowadzane były zaliczki na podatek dochodowy, uwzględniamy je w rozliczeniu rocznym pit. Przychód pomniejszony o koszty, składki na ubezpieczenie społeczne i ulgi podatkowe, stanowi podstawę do naliczenia podatku. W 2021 r. od kwoty obliczonego podatku odejmujemy składki na ubezpieczenie zdrowotne oraz pozostałe ulgi. Otrzymaną kwota należy następnie porównać z kwotą odprowadzonych zaliczek. Od 2022 r. podatnicy nie mają już prawa do odliczenia składki zdrowotnej od uzyskanego dochodu. Jeżeli nie chcemy wszystkich tych obliczeń wykonywać samodzielnie, możemy przemyśleć, jak rozliczyć pit przez internet, skorzystać z darmowego programu PIT .

Wyrównanie wartości składki zdrowotnej do kwoty zaliczki na PIT

W szeregu zmian wpisujących się w korektę „Polskiego Ładu” doszło do aktualizacji poszczególnych zasad naliczania składki zdrowotnej. Wspomniana reguła nie obejmuje jednak sytuacji, w której istnieje możliwość wyrównania składki do wysokości zaliczki PIT 2024 – w tym przypadku znajdą zastosowanie zasady z 2021 roku.

Polski Ład a składka zdrowotna

Wraz z początkiem minionego roku, wszyscy podatnicy PIT zostali objęci nowymi zasadami naliczania składki zdrowotnej. Do najważniejszych zmian w tym zakresie należą:

  • Brak odliczenia – powszechnym zabiegiem rachunkowym było korzystanie z preferencji podatkowej polegającej na możliwości odliczenia 7,75% podstawy wymiaru składki zdrowotnej. Mając na uwadze, iż całkowity wymiar składki wynosi 9% to należy uznać, iż odebrano znaczące udogodnienie podatnikom PIT.
  • Zmiana metody odliczenia - Odliczenie stosowane było od podatku. W ramach Polskiego Ładu 2.0. dla części podatników przywrócono możliwość odliczenia składki zdrowotnej, tyle że w stosunku do wypracowanej przez nich podstawy opodatkowania (dochodu/przychodu). Z opisywanego wariantu mogą skorzystać wyłącznie podatnicy rozliczający się wg karty podatkowej, ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych i w sposób liniowy.
  • Naliczanie od przychodu/dochodu – W 2021 r. wartość miesięcznego ubezpieczenia zdrowotnego ustalało się na podstawie kwoty 4 242,38 zł co oznacza, że zastosowanie stawki składki w wymiarze 9% dawało nam równowartość 381,81 zł. Od początku 2022 roku profil ustalania składki zdrowotnej uległ przebudowaniu, w wyniku czego podatnicy zobowiązani są do uiszczania 9% od przychodu/dochodu podatnika (w zależności od wybranej formy opodatkowania).

Obniżenie składki zdrowotnej do zaliczki PIT

Przepisy dopuszczają możliwość obniżenia składki zdrowotnej, której wysokość jest obliczana przez płatników tj. pracodawca, zleceniodawca itp. Może zaistnieć sytuacja, w której płatnik obliczając składkę na ubezpieczenie zdrowotne pracownika dokona obniżenia jej wartości do wysokości miesięcznej zaliczki na podatek dochodowy podatnika, którego rozlicza. Do takiej sytuacji może dojść na przykład w sytuacji, gdy pracownik podjął się zatrudnienia w środku okresu rozliczeniowego (np. w połowie miesiąca) czy podjął się niskopłatnej aktywności zawodowej w niepełnym wymiarze pracy.

Przedstawiana metoda obniżenia składki zdrowotnej, co prawda stanowi wyjątek od generalnej zasady ustalania jej wysokości od osiągniętego dochodu przychodu, jednak w okresie od stycznia do czerwca 2023 r. jej wartość nie może być niższa niż 314,10 zł, zaś w drugiej połowie roku – 324 zł. W stosunku do rozliczenia w 2022 roku takowe obniżenie nie mogło osiągnąć mniejszego pułapu aniżeli 270,90 zł.

Charakterystyka

Wyjątkowe zasady naliczania składki zdrowotnej, które stanowią przedmiot niniejszej publikacji stosuje się częściowo uwzględniając stan prawny z 2021 roku. Taką powinność nakładają przepisy ustawy zdrowotnej, zgodnie z którą gdy ubezpieczenie zdrowotne obliczone przez płatnika jest wyższe niż zaliczka na PIT 2023 obliczona zgodnie z przepisami ustawy o PIT obowiązującymi 31 grudnia 2021 r. to miesięczną składkę obniża się do tej kwoty.

Sposób obliczenia

Dla lepszego zilustrowania na czym polega przedstawiony mechanizm obniżenia wartości składki zdrowotnej, niżej przedstawiamy przykładowe wyliczenie ubezpieczenia dla wynagrodzenia w wysokości 5000 zł:

Przykład

Pracownik jest zatrudniony na umowie o pracę i przysługują mu 50% koszty uzyskania przychodu.
Składki na ubezpieczenia społeczne – 13.71%
13,71% * 4 500 zł = 616,95 zł

Od wartości wynagrodzenia brutto pomniejszonego o składki na ubezpieczenia społeczne obliczana jest składka zdrowotna – 9%

4 500 zł – 616,95 zł = 3 883,05 zł
9% * 3 883,05 zł = 349,47 zł

349,47 zł wyniosłaby miesięczna wartość składki zdrowotnej, gdyby nie doszło do jej obniżenia poprzez wyliczenie zaliczki PIT wedle zasad z 2021 roku.

Zaliczka na PIT wg 2021:

Koszty uzyskania przychodu: 2 157,25 zł
2 157 * 17% = 366,69
366,69 - 43,76 = 322,93 zł

W analizowanym przypadku wartość składki zdrowotnej (349,47 zł) zostanie obniżona do kwoty 322,93 zł.

Amortyzacja budynków i lokali

Od 2023 roku na właścicieli nieruchomości czeka wiele zmian w zakresie opodatkowania przychodów z nieruchomości. Na baczności powinni stać nie tylko wynajmujący, którzy rozliczają w kosztach uzyskania przychodu wydatki na remont czy modernizację mieszkania.

Najem prywatny tylko na ryczałcie

W artykule Rozliczenie kosztów najmu prywatnego tylko do końca 2022 roku informowaliśmy, że ten rok jest ostatnim korzystnym dla podatników rozliczających koszty uzyskania przychodu w ramach najmu prywatnego. Wynajmujący, którzy pragną czerpać korzyści z udostępnianego mieszkania będą zobowiązani do przejścia z tego tytułu na ryczałt od przychodów ewidencjonowanych (PIT-28).

Uniemożliwienie rozliczenia najmu prywatnego na zasadach ogólnych oznacza w tym przypadku, że podatnicy nie pomniejszą podatku o wydatki poniesione na remont czy modernizację mieszkania.

Tylko do końca 2022 roku można jeszcze dokonywać odpisów amortyzacyjnych od budynków i lokali mieszkalnych nabytych lub wytworzonych przed 1 stycznia 2022 r. oraz zaliczać je do kosztów uzyskania przychodów. W przyszłym roku będzie to już niedopuszczalne, bowiem z początkiem 2023 roku Polski Ład wprowadza całkowity zakaz amortyzacji budynków i lokali mieszkalnych - także tych nabytych lub wytworzonych przed 1 stycznia 2022 roku.

Amortyzacja mieszkania

W szeregu ustaw podatkowych wprowadzonych pod szyldem „Polskiego Ładu” doszło do jednoczesnego pozbawienia podatników możliwości amortyzacji budynków i lokali mieszkalnych.

Niekorzystna zmiana dotyczy zarówno podatku dochodowego od osób fizycznych oraz prawnych. Mimo, że opisywana modyfikacja dotyczy przychodów uzyskiwanych od początku przyszłego roku, to została wprowadzona wraz z pozostałymi nowelizacjami „Polskiego Ładu”.

Możliwość dokonywania odpisów amortyzacyjnych od nieruchomości mieszkalnych została przedłużona do końca tego roku, choć nie w każdym wypadku – dotyczy to wyłącznie nieruchomości nabytych lub wytworzonych przed dniem 1 stycznia 2022 roku. Oznacza to, że zostały ostatnie dwa tygodnie na stosowanie regulacji w zakresie amortyzacji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych – w tym okresie zastosowanie bowiem mają przepisy, które obowiązywały na dzień 31 grudnia 2021 roku.

Ochrona praw nabytych i interesów w toku

Możliwość amortyzacji w odniesieniu do budynków i lokali mieszkalnych nabytych lub wytworzonych przed 1 stycznia 2022 roku. Ograniczenie dla właścicieli nieruchomości należy uznać za sprzeczne z konstytucją – w szczególności z wyrażoną tam zasadą ochrony praw nabytych i interesów w toku.

Póki sporne regulacje funkcjonują w obrocie prawnym, to należy uznać, że od początku przyszłego roku zakaz amortyzacji obejmie wszystkie budynki i lokale mieszkalne mieszkania oraz prawa do nich – nie tylko te, które zostały nabyte lub wytworzone przed 2022 rokiem.

Jak rozliczyć najem w PIT 28?

Zasadniczą różnicą pomiędzy skalą podatkową a ryczałtem przy rozliczeniu najmu prywatnego, w przypadku zasad ogólnych jest możliwość pomniejszenia podatku o poniesione wydatki (np. remont, modernizacja). W przypadku ryczałtu opodatkowaniu podlega przychód, który w przypadku najmu prywatnego jest równowartością czynszu. Na potrzeby rozliczenia PIT-28 w tym zakresie stosuje się dwie stawki podatku:

  • 8,5% dla przychodów nieprzekraczających 100 000 zł rocznie;
  • 12,5% dla nadwyżki ponad kwotę 100 000 zł.

W przypadku najmu prywatnego nie jesteśmy zobowiązaniu do odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne czy zdrowotnej.