1 stycznia 2023 roku weszły w życie przepisy podwyższające wysokość alokacji podatkowej na rzecz organizacji pożytku publicznego z 1% do 1,5%. To jednak nie znaczy, że w tym roku trafią do organizacji wyższe kwoty z PIT – z całą pewnością nie do wszystkich.
1,5% – zysk czy strata dla OPP
Zwiększenie wysokości procenta PIT dla OPP miało zapobiec stratom wśród organizacji w efekcie zmian podatkowych, jakie przyniósł ze sobą Polski Ład. Wciąż jednak nie wiadomo, czy 1,5% spełni swój cel.
W tym roku 24% podatników nie zapłaci podatku podatkowego w związku z podniesieniem kwoty wolnej od podatku do poziomu 30 tys. zł. Oznacza to między innymi, że aż 24% podatników nie przekaże wybranej organizacji pożytku publicznego ani złotówki w ramach tegorocznej kampanii 1,5% dla OPP. Samo przez się jest to całkowicie zrozumiałe, ponieważ jeśli podatek jest zerowy, również kwota odpisu dla OPP musi być zerowa. Wciąż jednak nie wiemy, jaki będzie to miało wpływ na sytuację organizacji pozarządowych w naszym kraju. Wątpliwości tego rodzaju podzielają liczne organizacje pożytku publicznego.
Czego obawiają się organizacje
Pomimo początkowego entuzjazmu, jaki wybuchł wśród organizacji pożytku publicznego na wieść o podniesieniu odliczenia z 1% do 1,5%, wątpliwości narastają, szczególnie wśród tych, dla których 1% był (a 1,5% będzie) podstawowym źródłem finansowania działalności. Dziś wydaje się już przesądzone, że będą takie organizacje, które w wyniku zmian podatkowych pozyskają z 1,5 % znacznie niższe kwoty niż dotychczas.
Straty mogą spodziewać się przede wszystkim te organizacje, które otrzymywały do tej pory liczne dyspozycje przekazania 1%, ale na minimalne kwoty. Ponieważ były to odpisy czynione przez osoby o niskich zarobkach – w tym roku po prostu ich nie będzie. Osoby te są bowiem obecnie całkowicie zwolnione z obciążenia podatkiem PIT.
Należy także wspomnieć o organizacjach współpracujących z podopiecznymi i wspierających ich za pośrednictwem subkont, na które podatnicy przekazują 1,5%. Obawiają się one, że ze względu na specyficzny charakter takiego wsparcia i stosunkowo niskie kwoty, jakie podopieczni otrzymują od pojedynczego podatnika, staną się szczególne narażone na niekorzystne zmiany.
W rezultacie oznacza to, że nawet jeśli kwota 1,5% pozyskana łącznie przez wszystkie organizacje będzie wyższa od kwoty, otrzymanej w ubiegłym roku, jej podział pomiędzy organizacjami będzie miał o wiele bardziej dramatyczne skutki.
Niektóre organizacje analizując swoje ubiegłoroczne przychody z 1% są przekonane, że utracą nawet 80% osób wspierających je odpisem od podatku dochodowego, co stawia je skrajnie trudnej sytuacji. Podwyższenie odpisu do poziomu 1,5% nie zrekompensuje tych strat. Nie ma też żadnego innego mechanizmu wspierającego OPP, które znajdą się w takiej sytuacji.
Warto przy tym pamiętać, że w sytuacji inflacji i rosnących kosztów utrzymania spada liczba i wysokość darowizn dla organizacji.
Jaka będzie tegoroczna kampania 1,5%?
Podsumowując, wiele ważnych obszarów działalności trzeciego sektora może zostać pozbawionych finansowania w efekcie tegorocznych rozliczeń podatkowych. Biorąc pod uwagę wszystkie działania podejmowane przez organizacje, które nierzadko wyręczają państwo, może nas czekać w związku z tym poważny kryzys społeczny.
Od tego roku tylko osoby lepiej zarabiające (powyżej minimalnego wynagrodzenia za pracę) będą decydować o przekazaniu środków z podatku PIT dla organizacji pożytku publicznego. Z tego powodu nie wiemy, jakie efekty przyniesie organizacjom tegoroczna kampania 1,5% dla OPP. Tym bardziej warto pamiętać, że każdy, kto będzie zobowiązany do zapłacenia podatku za rok 2022, może w czasie najbliższego rozliczenia podatkowego przekazać 1,5% dla wybranej OPP. Wciąż nie wszyscy korzystamy z tego prawa.