Choć termin publikacji sprawozdań OPP (15 lipca) jest powszechnie znany, wiele organizacji wciąż nie docenia wagi tego, co udostępnia publicznie.

15 lipca mija termin publikacji sprawozdań w Bazie sprawozdań organizacji pożytku publicznego NIW. To data doskonale znana większości OPP, wpisana w kalendarz i przekazywana w zespołach z niemal rytualną powtarzalnością. Ale sama świadomość terminu to nie wszystko. Bo choć większość zarządów wie, że dokumenty trzeba opublikować, nie każdy czuje się na tyle kompetentny, by móc je rzetelnie ocenić.
Często to księgowy lub biuro rachunkowe przekazuje gotowe sprawozdanie finansowe. Czasem członkowie zarządu nie mają odwagi zadać pytania, czy wszystko jest w porządku – bo nie wiedzą, o co zapytać. Zdarza się też, że część sprawozdań merytorycznych powstaje z myślą o „odhaczeniu obowiązku”, a nie o rzeczywistym opowiedzeniu tego, co się wydarzyło.
W przeciwieństwie do ogólnych raportów rocznych tworzonych przez pozostałe organizacje pozarządowe, sprawozdanie merytoryczne w przypadku organizacji pożytku publicznego wymaga wypełnienia konkretnego formularza dostępnego w bazie NIW, co narzuca pewną strukturę i zakres wymaganych informacji. Obowiązują dwa wzory sprawozdań merytorycznych: pełny – dla organizacji z przychodem powyżej 100 tys. zł oraz uproszczony – dla tych, których przychód nie przekroczył tej kwoty. Zarówno sprawozdanie finansowe, jak i merytoryczne, publikowane są publicznie, podpisywane przez członków zarządu i stanowią formalne świadectwo ich osobistej odpowiedzialności.
W czasach, gdy zaufanie do instytucji nie jest dane raz na zawsze, a działania społeczne bywają poddawane nie zawsze życzliwej analizie, sprawozdania nie są już tylko biurokratyczną formalnością. Staje się ważnym dokumentem, który może być cytowany w mediach, sprawdzany przez grantodawców, a nawet komentowany przez konkurencję czy odbiorców działań. Organizacja może szybko zapomnieć o złożeniu sprawozdania, ale w sieci pozostaje ono na długo.
Nie chodzi więc dziś wyłącznie o to, by zdążyć przed 15 lipca. Należy gruntownie rozumieć, co się publikuje. W razie wątpliwości warto nie tylko skonsultować się z księgowymi, ale też zasięgnąć dodatkowej opinii. Nie tylko po to, by uniknąć błędów, ale by mieć pewność, że organizacja podpisuje się pod treścią, która rzeczywiście odzwierciedla jej działania i odpowiada stanowi faktycznemu.
Warto też pamiętać, że publikacja w bazie NIW nie zwalnia z pozostałych obowiązków sprawozdawczych. Sprawozdanie finansowe musi być najpierw zatwierdzone – zazwyczaj do końca czerwca – a następnie przesłane do urzędu skarbowego (lub także do KRS, jeśli organizacja prowadzi działalność gospodarczą).
Co bardzo ważne, brak terminowego złożenia sprawozdania w NIW-ie automatycznie skutkuje wykreśleniem organizacji z listy OPP uprawnionych do otrzymywania 1,5% podatku. To oznacza nie tylko utratę kluczowego źródła finansowania, ale i poważny uszczerbek wizerunkowy. Warto potraktować ten termin jako realny moment odpowiedzialności, a nie tylko kolejną formalność w kalendarzu.
Dla organizacji, których rok obrotowy nie pokrywa się z rokiem kalendarzowym, obowiązuje drugi termin składania sprawozdań: 1 grudnia 2025 r.
Dla wszystkich pozostałych czas na publikację mija nieodwołalnie 15 lipca.