Pojęcie podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC) pojawia się przy różnego rodzaju umowach, które są zawierane przez Organizację Pożytku Publicznego (OPP). Z artykułu dowiesz się, kiedy OPP płaci PCC, w jakich sytuacjach jest naliczany i jakie warunki należy spełnić, aby zostać zwolnionym z opłaty daniny.
Jakie czynności obejmuje PCC?
Omawiana danina została uregulowana w ramach ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (dalej: PCCu) i obejmuje zaistnienie danych czynności cywilnoprawnych. Do najpopularniejszych z nich należy zawarcie umowy:
- sprzedaży – odpłatne zbycie rzeczy;
- pożyczki – dotyczy zarówno pożyczek finansowych, jak również rzeczy;
- darowizny – czynność podlegająca opodatkowaniu PCC wyłącznie w zakresie, w którym datek obejmuje przejęcie przez obdarowanego długów i ciężarów (albo innych zobowiązań darczyńcy).
Przykład:
OPP otrzymała datek pieniężny w wysokości 20000 zł. Ponieważ darowizna ta nie wiązała się z przejęciem długów, ciężarów ani zobowiązań darczyńcy, PCC nie zostanie naliczony od tej czynności.
Kiedy powstaje obowiązek zapłaty PCC?
Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 1 PCCU obowiązek podatkowy w PCC powstaje w momencie dokonania czynności cywilnoprawnej. PCC płaci podmiot, który uzyskuje korzyść na transakcji objętej podatkiem. Zgodnie z art. 4 PCCU obowiązek zapłaty podatku spoczywa:
- Przy umowie sprzedaży – na kupującym.
- Przy umowie darowizny – na obdarowanym.
Podatek PCC a VAT – kiedy OPP nie musi płacić PCC?
Ważną zasadą jest, że PCC dotyczy zazwyczaj obrotu nieprofesjonalnego – niezwiązanego z prowadzoną działalnością gospodarczą. Należy wskazać, że w świetle art. 4 ust. 2 pkt 2 PCCU opodatkowaniu nie podlegają czynności cywilnoprawne (inne niż umowa spółki i jej zmiany), jeżeli:
- są opodatkowane podatkiem od towarów i usług (VAT),
- przynajmniej jedna ze stron jest zwolniona z VAT z tytułu dokonania tej czynności.
Istnieją jednak wyjątki od tej zasady i dotyczą umów:
- sprzedaży i zamiany nieruchomości, prawa użytkowania wieczystego, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu itp.
- sprzedaży udziałów i akcji w spółkach handlowych.
Innymi słowy, obrót związany z prowadzoną działalnością gospodarczą (gdy sprzedającym jest przedsiębiorca w rozumieniu ustawy z dnia 11 marca 2004 o podatku od towarów i usług) nie podlega PCC. Istotny jest status podatnika, który przesądza o tym, czy należy uiścić VAT czy PCC.
Przykład:
Przedsiębiorstwo nabyło wyposażenie firmowe od:
Od podatnika VAT: czynność nie podlega PCC (jest opodatkowana VAT).
Od osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej: czynność podlega PCC, chyba że zaistnieją przesłanki do zwolnienia podatkowego.
Zwolnienie OPP z PCC
Art. 8 pkt 2a PCCU nadaje wyraźny przywilej podatkowy organizacjom pożytku publicznego przyznając im zwolnienie z PCC, w zakresie w jakim dokonują czynności cywilnoprawnych, wyłącznie w związku z nieodpłatną działalnością pożytku publicznego.
Czy to oznacza, że organizacja prowadząca działalność gospodarczą nie może skorzystać ze zwolnienia z PCC? Nie.Jeśli OPP prowadzi działalność pożytku publicznego zarówno odpłatnie (jako działalność gospodarczą), jak i nieodpłatnie, musi wykazać, że dana czynność cywilnoprawna (np. zakup sprzętu) jest bezpośrednio związana z jej nieodpłatną sferą. W przeciwnym razie PCC będzie należny.
Podmiot prowadzący działalność pożytku publicznego, ale niemające formalnego statusu OPP (albo został wykreślony z listy OPP), nie może skorzystać ze zwolnienia z PCC.
Przykład:
Fundacja aktywnie prowadzi działalność pożytku publicznego, ale nie złożyła jeszcze wniosku lub czeka na wpis do KRS jako OPP. Do momentu uzyskania statusu OPP, będzie musiała płacić PCC od czynności, które normalnie byłyby zwolnione.
Podsumowując, organizacje chcąc skorzystać ze zwolnienia z PCC, w chwili dokonywania czynności cywilnoprawnej muszą mieć status OPP albo dana transakcja nie może być związana z prowadzoną działalnością gospodarczą.
Podsumowanie
Zwolnienie z PCC przysługuje OPP wyłącznie w zakresie, w jakim dana czynność cywilnoprawna służyła pełnieniu nieodpłatnej działalności pożytku publicznego. Należy pamiętać, że nie wystarczy samo świadczenie czynności pożytku publicznego, a decydujące jest, czy organizacja, która chce skorzystać ze zwolnienia ma status OPP.